Koniec operacji FENIKS. Wojsko zostaje na miejscu.

Przez ostatnie 8 miesięcy żołnierze Sił Zbrojnych RP prowadzili operację FENIKS - największą operację wojskową niwelującą skutki powodzi. 30 kwietnia 2025 roku w Stroniu Śląskim odbyła się konferencja prasowa podsumowująca działania Wojska Polskiego na terenach powodziowych. Wzięli w niej udział przedstawiciele formacji wojskowych, instutucji rządowych oraz lokalnej administracji.

Rozpoczęta 23 września 2024 roku operacja FENIKS realizowana była w ramach trzeciej misji sił zbrojnych, której zadania obejmują wsparcie bezpieczeństwa wewnętrznego oraz pomoc ludności cywilnej. Kluczowe znaczenie miała ścisła współpraca z administracją rządową i samorządową, opartą na zaufaniu i sprawnej koordynacji działań. Operacja koncentrowała się na trzech kluczowych obszarach odbudowy infrastruktury, ograniczenia ryzyka przyszłych powodzi oraz wsparcia ludności cywilnej. 

Wśród miejscowości, które najbardziej ucierpiały w ubiegłorocznej powodzi były Stronie Śląskie. Doszło tam do przerwania tamy na rzece Morawka, skutkiem czego było zalanie ok. 80% terenu miasta. Na pomoc mieszkańcom Stronia ruszyli żołnierze Wojska Polskiego. 30 kwietnia, w miejscu, gdzie wojska inżynieryjne posadowiły tymczasowy most odbyła się konferencja prasowa podsumowująca operację.

Podczas briefingu prasowego przedstawiono rezultaty wielomiesięcznych działań prowadzonych przez Siły Zbrojne RP we współpracy z innymi służbami, instytucjami państwowymi i samorządowymi w ramach trwającej od września 2024 roku operacji FENIKS. Wśród zgromadzonych na miejscu przedstawicieli Wojska Polskiego znaleźli się: Dowódca operacji FENIKS - Dowódca Wojsk Obrony Terytorialnej gen. bryg. dr Krzysztof Stańczyk, Szef Zarządu Inżynierii Wojskowej i Zastępca Inspektora Rodzajów Wojsk Dowództwa Generalnego RSZ gen. dyw. Marek Wawrzyniak, reprezentujący Szefa Inspektoratu Sił Zbrojnych - Dowódca 10 Opolskiej Brygady Logistycznej gen. bryg. Mieczysław Spychalski, Dowódca 1 pułku saperów z Brzegu - Dowódca Zgrupowania Zadaniowego Wojsk Inżynieryjnych płk Krzysztof Jaroszek oraz Dowódcy Brygad OT płk Paweł Piątkowski (13 Śląska BOT), płk Edward Chyła (16 Dolnośląska BOT) oraz płk Artur Bartkowski (17 Opolska BOT). Obecny był również Dyrektor Biura Logistyki Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych płk rez. Rafał Smuszkiewicz, burmistrz Lądka Zdroju Pan Tomasz Nowicki, zastępca burmistrza Stronia Śląskiego Pan Lech Kawecki, inni przedstawiciele władz lokalnych i służb mundurowych.

Konferencję prasową rozpoczął Dowódca operacji FENIKS: 

Przyszedł czas na podsumowanie operacji FENIKS, którą rozpoczęliśmy 23 Września 2024 roku. W ramach tej operacji stworzyliśmy 5 Wojskowych Zgrupowań Zadaniowych, a w szczytowym momencie zaangażowanych w działania było około 26 000 żołnierzy - głównie na terenach dotkniętych powodzią, czyli w województwie dolnośląskim, opolskim, a także w województwie lubuskim, zachodniopomorskim i małopolskim. W pierwszej fazie operacji ratowaliśmy życie i mienie ludności dotkniętej powodzią. W dalszej części operacji skupiliśmy się na udrożnieniu dróg, ciągów komunikacyjnych oraz wywożeniu nieczystości. Zbudowaliśmy tymczasowe, modułowe placówki oświatowe: szkołę w Żelaźnie, a w Stroniu Śląskim przedszkole, składające się ze 160 kontenerów, dzięki wsparciu Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych i dzięki wojskom inżynieryjnym.

Gen. Stańczyk podkreślił znaczenie współpracy żołnierzy Wojska Polskiego z sojusznikami, ze służbami i administracją państwową:

Ta operacja nie przebiegłaby tak sprawnie, gdyby nie współdziałanie wszystkich służb, zarówno policji i straży pożarnej - wszystkich służb mundurowych. W operację byli zaangażowani także przedstawiciele innych państw, mówię tutaj o wojskach niemieckich - batalionie wojsk inżynieryjnych, który realizował zadania w miejscowości Bodzanów, o wojskach tureckich, które w miejscowości Krosnowice zbudowały most Bailey oraz lotnictwie lądowym z Czech. W FENIKSIE brali udział lotnicy naszych wojsk lądowych, którzy wspierani byli przez dwa policyjne śmigłowce Black Hawk.

Operacja FENIKS dobiegła końca. Nie oznacza to jednak zaprzestania wsparcia lokalnych społeczności w regionach, które we wrześniu 2024 roku zalała powódź.

Operacja zostaje przekształcona w Zgrupowanie Zadaniowe Wojsk Inżynieryjnych, wspierane przez Wojska Obrony Terytorialnej, Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych i inne służby. Wojsko zostanie tutaj tak długo, jak będzie zachodziła taka potrzeba, zgodnie z zapotrzebowaniem burmistrzów, lokalnych władz samorządowych, w zakresie zarządzania kryzysowego.

Szef Zarządu Inżynierii Wojskowej gen. dyw. Marek Wawrzyniak podsumował zaangażowanie wojskowych logistyków: 

Operacja FENIKS była bardzo trudną, ale skuteczną operacją. Udowodniliśmy, że jesteśmy w stanie podjąć najtrudniejsze zadania, działając pod presją czasu, wspólnym wysiłkiem, wspólnym zaangażowaniem. Efektem tego wspólnego działania całego zespołu jest wybudowanie 13 mostów, udrożnienie koryt rzek, naprawa dróg i wywóz 120 000 ton pozostałości popowodziowych. Operacja FENIKS jest dla mnie symbolem wspólnego wysiłku, ale również potwierdzeniem tego, że najwyższą wartością dla żołnierzy jest służba Ojczyźnie i społeczeństwu. Wojska inżynieryjne dalej pozostają w rejonie operacji. Dalej będziemy realizować zadania, które są niezbędne do tego, aby sprawnie funkcjonowało społeczeństwo.

 Dowódca 1 pułku saperów płk Krzysztof Jaroszek przedstawił plan działań po zakończeniu operacji: 

Od 13 Września 2024 roku byliśmy na wszystkich kierunkach realizacji zadań przede wszystkim w województwie śląskim, opolskim i dolnośląskim, a następnie przekształciliśmy się w operację FENIKS. Zostajemy na tym terenie, mamy do zrealizowania jeszcze sporo zadań. Przede wszystkim będziemy budowali 4 mosty: w miejscowości Głuchołazy, Markowice, Lwówek Śląski oraz Bolesławiec. Ponadto jest jeszcze sporo pracy w tym rejonie. Od 5 maja przystępujemy do rozbiórki i kolejnych budynków, które będą miały wszystkie wymagane dokumenty, aby pomóc lokalnej społeczności w powrocie do normalności. Ponadto wojska inżynieryjne oczywiście przy współpracy z Wojskami Obrony Terytorialnej i Inspektoratem Wsparcia SZ będą realizowały zadania udrażniania koryt rzek i odbudowy dróg. I tam gdzie będzie potrzebna pomoc będziemy ją realizowali do czasu zakończenia wszystkich zadań. Także proszę się nie martwić. Wojsko z powrotem nie tyle wraca, tylko cały czas tutaj będzie.

Obecny na miejscu płk rez. Rafał Smuszkiewicz z Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych pokreślił znaczenie instytucji rządowej, która w sytuacjach nagłych wspiera działania w czasie kryzysu:

Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych od samego początku wystąpienia sytuacji kryzysowej skutecznie realizowała zadania związane z usuwaniem skutków tej straszliwej powodzi, ale również przeciwdziałaniu powstawania kolejnym niekorzystnym zjawiskom i sytuacjom. Wartość pomocy materialnej jakiej udzieliliśmy wyniosła ponad 85,5 miliona złotych. Były to zarówno środki spożywcze, leki, urządzenia medyczne, jak i urządzenia techniczne, począwszy od mostu składanego, który jest za naszymi plecami, poprzez różnego rodzaju agregaty prądowe, osuszacze zapory przeciwpowodziowe i cysterny do dystrybucji wody. Zakupiliśmy prawie 270 kontenerów różnego typu. Były to kontenery socjalne, szkoleniowe, techniczne wraz z wyposażeniem i dodatkowymi urządzeniami. Przywieźliśmy prawie 520 ton różnego rodzaju materiałów budowlanych. RARS była również pomysłodawcą i wykonawcą sposobu przyjmowania, następnie dystrybucji darowizn - i to zarówno darowizn od darczyńców krajowych, jak i darczyńców zagranicznych. Takim hubem logistycznym, gdzie to wszystko najpierw trafiało a później było wydawane dla poszczególnych podmiotów, osób potrzebujących i samorządów, była składnica w Lisowicach. Działania, które zostały podjęte, wdrożone rozwiązania, współdziałanie głównie z WOT i z pozostałymi służbami potwierdziły jak najbardziej konieczność, słuszność i zasadność funkcjonowania takiej organizacji jak RARS.

Głos na konferencji zabrali także przedstawiciele lokalnych samorządów. Pan Lech Kawecki, zastępca burmistrza Stronia Śląskiego docenił zaangażowanie, z jakim żołnierze Wojska Polskiego ruszyli do pomocy w regionie:

Nie pozostaje nic innego jak podziękować za tą pracę. Była to pomoc, która dotyczyła w szczególności naszych mieszkańców, ale również naszego samorządu, naszej infrastruktury - jej odbudowy, utrzymania i naprawy tych rzeczy, które były najpotrzebniejsze zaraz po samej powodzi. W szczytowym momencie na terenie naszej gminy było ponad 1100 żołnierzy działających każdego dnia. To jest naprawdę olbrzymie przedsięwzięcie logistyczne i olbrzymi wysiłek, który został zrzucony na teren naszej gminy. I to było widać każdego dnia jak to wojsko pracuje w terenie i dla mieszkańców. Cieszę się, że Wojsko z nami zostaje, cieszę się, że zostają służby logistyczne i wojska inżynieryjne.

Pan Tomasz Nowicki - Burmistrz Lądka Zdroju wyraził wdzięczność za otrzymaną pomoc i wsparcie podczas i po powodzi oraz zwrócił uwagę na ważny aspekt działań żołnierzy:

To, że obecni tu przedstawiciele wojska, żołnierze, którzy służyli każdego dnia i nadal służący ogromną ofiarnością, zostaną pozytywnie zweryfikowani, jeśli chodzi o pracę z zakresu koordynacji logistyki, inżynierii, chemii, również zabiegania o ratowanie zdrowia i życia ludzkiego, a także zwykłych, ciężkich prac fizycznych - to jest to oczywiste. Oczywiste z tego względu, że są to formacje i Brygady profesjonalnie przeszkolone, aby w takich właśnie sytuacjach służyć ludziom, służyć narodowi. Robiły to w wyjątkowo celny, dobry i pożyteczny sposób. Tutaj jednak został zdany zupełnie inny egzamin. Egzamin, który jest bardzo ważny. Jest to egzamin z człowieczeństwa i empatii, a to absolutnie bezcenne, zwłaszcza w sytuacji kryzysu. Nie możemy o tym zapominać. Będziemy Państwu dozgonnie wdzięczni. Ja bardzo często od mieszkańców mojej gminy, w której żyję, w której mieszkam - słyszę, że państwo pomagali z taką ofiarnością jakbyście mieszkali w tych domach i byli częścią tych rodzin. Państwo już są członkami tych rodzin od dłuższego czasu i zawsze możecie czuć się u nas jak u siebie w domu. Za to bardzo serdecznie i całej naszej lokalnej społeczności nie tylko gminy Lądek Zdrój, ale wszystkich gmin powodziowych, które bardzo ucierpiały - chylę czoła i bardzo serdecznie państwu dziękuję.

Operacja Feniks stała się przykładem skutecznej współpracy cywilno-wojskowej, obejmującej samorządy, służby ratownicze oraz instytucje rządowe. Działania prowadzone były zarówno w trybie natychmiastowego reagowania kryzysowego, jak i w ramach długoterminowego wsparcia procesów odbudowy i stabilizacji.