Podsumowanie operacji „Odporna Wiosna”

Dzisiaj (2 czerwca) mija 90 dzień od czasu pojawienia się pierwszego, potwierdzonego przypadku zachorowania na koronawirusa w Polsce. Dwa dni później (6 marca) siły zbrojne po raz pierwszy po 1989 roku zaangażowały się na tak dużą skalę w działania przeciwkryzysowe. W ramach tych działań ważną rolę odgrywali żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej. Ten najmłodszy rodzaj sił zbrojnych, jako pierwszy zaangażował się we wsparcie osób potrzebujących, samorządów, opieki medycznej i wielu innych instytucji. Celem tych działań jest łagodzenie skutków kryzysu oraz wzmocnienie odporności na kryzys społeczności lokalnych.

Już 6 marca br., w dwa dni od wykrycia pierwszego w Polsce przypadku zarażenia koronawirusem Wojska Obrony Terytorialnej rozpoczęły działania związane z walką z epidemią. Sześć dni później formacja zmieniła model funkcjonowania ze szkoleniowego na przeciwkryzysowy. Po kolejnych sześciu dniach, 18 marca br. Wojska Obrony Terytorialnej rozpoczęły pierwszą po 1989 roku tak szeroko zakrojoną operację przeciwkryzysową pk. „Odporna Wiosna”.

Celem operacji jest łagodzenie skutków kryzysu oraz wzmocnienie odporności na kryzys społeczności lokalnych. Działania są prowadzone w formie wspierania wojewodów, samorządów, instytucji pomocowych oraz bezpośredniej pomocy potrzebującym w siedmiu głównych obszarach: 1) szpitali i służb sanitarnych; 2) Policji; 3) Agencji Rezerw Materiałowych; 4) Straży Granicznej; 5) Samorządów i organizacji non-profit; 6) Urzędu Lotnictwa Cywilnego; 7) budowy odporności indywidualnej oraz społecznej.

Na mocy decyzji ministra obrony narodowej do wsparcia działań WOT zostali przydzieleni podchorążowie Akademii Wojskowych. Do działań wymagających specjalistycznego wyposażenia delegowani są wojskowi chemicy oraz personel szpitali polowych podległych Dowództwu Generalnemu RSZ, wsparcia udzielają także żandarmi oraz żołnierze Inspektoratu Wsparcia SZ.

OBSZARY DZIAŁAŃ WOT W RAMACH OPERACJI "ODPORNA WIOSNA"

W szczytowym okresie działań, każdego dnia w operację „Odporna Wiosna” zaangażowanych było nawet 5,5 tys. żołnierzy WOT oraz podchorążych Akademii Wojskowych. Od początku operacji w działania było zaangażowanych 16,5 tys. żołnierzy WOT, co stanowi blisko 70% formacji, 80% z ich stanowili żołnierze – ochotnicy.

Analizując zaangażowanie potencjału poszczególnych brygad OT należy zauważyć, że było ono uzależnione od wielu czynników, spośród których największe znaczenie miała sytuacja epidemiologiczna na terenie danego województwa oraz wielkość brygady. Największy współczynnik zaangażowania sił miała 13 Śląska Brygada OT - 97% żołnierzy tej brygady było zaangażowanych w bezpośrednie działania przeciwkryzysowe. W operację było też zaangażowanych 85% żołnierzy 14 Zachodniopomorskiej Brygady OT oraz 83% żołnierzy 16 Dolnośląskiej Brygady OT. Pomimo tak wysokiego stopnia angażowania sił własnych, wspomniane brygady były dodatkowo wspierane żołnierzami innych brygad OT. Brygady trzeciego etapu formowania WOT angażowały średnio 55% potencjału osobowego, a brygady których budowa rozpoczęła się najwcześniej angażowały średnio 45% potencjału. Powyższe wskazuje na konieczność szybkiego rozbudowywania potencjału najmłodszych brygad OT oraz konieczność ich budowy na terenie województw lubuskiego oraz opolskiego.

Na mocy decyzji ministra obrony narodowej działania WOT wspierali podchorążowie Akademii Wojskowych. Ogółem w działania zaangażowanych było 1824 podchorążych. W szczytowym okresie operacji „Odporna Wiosna” każdego dnia w działania było zaangażowanych nawet 1000 podchorążych. Największe wsparcie podchorążych otrzymały brygady: 6 Mazowiecka oraz 16 Dolnośląska. Podchorążowie stanowili odwód dowódcy WOT, który pozwalał na elastyczne reagowanie na zmieniającą się sytuację. Nie bez znaczenia jest również wkład intelektualny, innowacyjność oraz wprowadzanie nowatorskich rozwiązań. Jednym z nich było stworzenie aplikacji webowej do zdalnego zamawiania wsparcia. Aplikacja została w bardzo krótkim czasie opracowana przez podchorążych – informatyków z WAT i w znaczący sposób przyczyniła się do usprawnienia procesu zamawiania wsparcia przez samorządy, instytucje i organizacje pomocowe.

I obszar: wsparcie szpitali i służb sanitarnych

Niezmiennie od dwóch miesięcy jednym z głównych obszarów operacji „Odporna Wiosna” pozostaje wsparcie udzielane tym, którzy znajdują się na pierwszej linii walki z kornawirusem – czyli opiece medycznej. Dotychczas żołnierze WOT wsparli 361 szpitali i 79 innych placówek medycznych. Do głównych zadań wsparcia opieki medycznej należało prowadzenie triażu, mierzenie temperatury pacjentów i personelu placówek medycznych, rozstawianie namiotów i kontenerów służących za polowe izby przyjęć (w sumie wystawiono ich 29), wsparcie logistyczne, dowożenie posiłków, wsparcie administracyjne, transport, pomoc w zmianie charakteru placówek na tzw. jednoimienne, czy też delegowanie wykwalifikowanego personelu (miało to miejsce w 64 przypadkach).

Jednym z głównych obszarów wsparcia realizowanym na korzyść służb sanitarnych było pobieranie wymazów. 348 zespołów wymazowych pobrało 69 198 wymazów, większość z nich, bo aż 29 413 pobrana została od pensjonariuszy i personelu Domów Pomocy Społecznej. 11 749 wymazów pobrały zespoły WOT w ramach 21 zorganizowanych dotychczas punktów „test&GO”, czyli mobilnych punktów pobierania wymazów. W domach osób przebywających na kwarantannie pobrane zostało 27 947 wymazów.

Wsparcie opieki medycznej to również donacje krwi. Żołnierze WOT i podchorążowie chętnie odpowiadali na apele regionalnych centrów krwiodawstwa. Szczególny podkreślenia jest fakt, że wśród donatorów pojawiło się dużo nowych krwiodawców – żołnierzy i podchorążych, którzy również w ten sposób pokazali swoje wsparcie w tym trudnym okresie czasu. Do tej pory żołnierze WOT i podchorążowie oddali 5531 donacji krwi, co stanowi 2486,9 litra krwi.

II obszar: budowa odporności indywidualnej i społecznej

Od pierwszych dni operacji „Odporna Wiosna” żołnierze WOT pomagają kombatantom Armii Krajowej i organizacji niepodległościowych. Działania w tym były pierwszymi jakie podjęli żołnierze WOT, już 6 marca br. W sumie różne formy wsparcia zostały udzielone 5341  kombatantom oraz 1203 osobom starszych (powyżej 60 roku życia). Tylko w ramach grupy kombatantów udzielono 8826 form wsparcia, większość z nich stanowiły dostawy żywności i środków higieny, ale ta grupa osób była objęta jeszcze jedną dodatkową formą wsparcia - w 1270 przypadkach kombatantom robiono zakupy żywności, leków czy też innych produktów tzw. pierwszej potrzeby. Wsparcie dla kombatantów i osób starszych obejmowało też umawianie wizyt domowych lekarzy, czy też transport na specjalistyczne badania. Nieoceniona dla osób starszych, zamkniętych w tym trudnym czasie w czterech ścianach swoich domów, była też rozmowa i kontakt osobisty, wyjaśnienie bieżącej sytuacji, edukowanie w zakresie podstawowych zasad higieny i szeroko pojętej profilaktyki przeciw-epidemiologicznej.

KLIP - OBIADY DLA BOHATERÓW

Bardzo dużym zainteresowaniem w tym trudnym czasie cieszyła się całodobowa infolinia wsparcia psychologicznego. Od 18 marca do 31 maja pod bezpłatnym numerem telefonu 800-100-102 dyżurowali profesjonalni psychologowie. Z porad przeznaczonych dla osób samotnych, starszych, źle znoszących izolację, czy odczuwających stan wzmożonego zagrożenia związanego z epidemią koronawirusa skorzystało dotychczas 5815 osób.

W ramach budowania świadomości oraz edukowania odbiorców zewnętrznych, a także własnego personelu, za pośrednictwem kanałów komunikacji bezpośredniej i przez media kolportowane były edukacyjne filmy wideo, ulotki, infografiki.  Specjalna linia produktów edukacyjno-informacyjnych związanych była również z przygotowaniem rodzin, a w szczególności dzieci do pobierania wymazów.

W ramach budowania świadomości osób starszych troje przedstawicieli WOT, w tym psycholog, magister pielęgniarstwa oraz rzecznik prasowy, wzięli udział w blisko 80 audycjach na antenie Radia Maryja, odpowiadając na pytania radiosłuchaczy.

III obszar: wsparcie samorządów i organizacji non-profit

Żołnierze WOT wspierani przez podchorążych pomagali też samorządom lokalnym. Na korzyść Ośrodków Pomocy Społecznej oraz organizacji non-profit z banków żywności do tych placówek trafiło 42 000 ton żywności w 4 862 transportach. Bezpośrednio do potrzebujących żołnierze i podchorążowie dostarczyli 261 831 paczek z żywnością, środkami higienicznymi i do  dezynfekcji. Wsparciem – zwłaszcza w transporcie i dystrybucji - objętych było 173 organizacji pozarządowych, spośród których największą był Caritas.

Obsługa podmiotów wnioskujących o wsparcie była prowadzona w dużej mierze poprzez aplikację webową stworzoną specjalnie w tym celu przez podchorążych Wojskowej Akademii Technicznej, którzy byli delegowani do dowództwa WOT. Tak zwana „Platforma wsparcia samorządów, organów sanitarnych i podmiotów leczniczych” zdecydowanie usprawniła i przyspieszyła zamawianie wsparcia WOT. Do chwili obecnej z wykorzystaniem aplikacji złożonych zostało 4732 wnioski o wsparcie, a liczba zarejestrowanych w niej podmiotów wynosi 1898.

WSPARCIE LOKALNEJ SPOŁECZOŚCI - KLIP Z DOSTARCZANIA ŻYWNOŚCI DO POTRZEBUJĄCYCH

Bardzo ważną częścią działalności WOT, szczególnie w ostatnim miesiącu było wsparcie placówek opieki nad osobami starszymi. Placówki te często nie potrafiły sobie radzić z sytuacją kryzysową i stawały się ogniskiem koronawirusa, dlatego niezbędne było podejmowanie szybkich i adekwatnych do zagrożenia działań. Szczególnym nadzorem ze strony WOT zostały otoczone Domy Pomocy Społecznej. Bezpośrednie wsparcie zostało udzielone 596 placówkom tego typu (z 824 funkcjonujących w kraju). W przypadku sześciu DPS-ów konieczna była ewakuacja pensjonariuszy i pracowników. Nowe podejście do walki z koronawirusem zapoczątkowało też nową formę wspierania DPS-ów przez WOT. Obecnie zespoły wymazowe WOT wspierane przez wojska operacyjne są w trakcie dużej operacji, której celem jest pobranie wymazów na obecność koronawirusa od 100% pensjonariuszy i personelu tych placówek. W niektórych województwach (jak wielkopolskie) zadania to już się zakończyło, w innych stopień zaawansowania jest na poziomie 50-70%.

Poza pobieraniem wymazów żołnierze WOT i podchorążowie wspierają placówki opiekuńcze poprzez: bezpośrednią opiekę nad pensjonariuszami, pomiar temperatury osób wchodzących na teren obiektów, dystrybucję i wydawanie żywności, dyżury nocne, opiekę podczas spacerów z pacjentami na wózkach inwalidzkich, transport pensjonariuszy na dializy, czuwanie nad bezpieczeństwem.

W celu wsparcia ewakuacji oraz przywrócenia pierwotnych zdolności do funkcjonowania Domów Pomocy Społecznej, od 20 kwietnia br. w każdej brygadzie obrony terytorialnej funkcjonują Zespoły Interwencji Kryzysowych. Grupy te są wspierane specjalistycznie przez jednostki DG RSZ. Zespoły są kierowane do działania przez Dowództwo WOT na wniosek Głównego Inspektora Sanitarnego lub odpowiedniego wojewody. Do tej pory Zespoły Interwencji Kryzysowych były użyte 63 razy. W wyniku niekorzystnego rozwoju sytuacji mieszkańcy i personel 6 placówek musiał być ewakuowany, właśnie z wykorzystaniem tych zespołów. Ewakuacje miały miejsce w Koszęcinie, Drzewicy, Kaliszu – (2 placówki), Kleszczowo  i Czernichów.

W maju br., w związku z otwarciem niektórych placówek oświatowych przez samorządy, na bazie zdobytych dotychczas doświadczeń w walce z epidemią, Terytorialsi rozpoczęli udzielanie pomocy w przygotowaniu placówek do pracy w „nowym reżimie sanitarnym”. Do zadań żołnierzy należy m.in. prowadzenie szkoleń personelu oraz dostarczanie płynów do dezynfekcji do placówek. Dotychczas Terytorialsi udzielili wsparcia 4263 placówkom oświatowym i przeprowadzili 187 szkoleń.

Nie widocznym na pierwszy rzut oka, ale ważnym jest także obszar wsparcia stacji sanitarno-epidemiologicznych, ale nie w formie pobierania wymazów, tylko administracyjnie. W całej Polsce w 51 tego typu placówkach pracuje blisko 100 żołnierzy WOT.

IV obszar: wsparcie Agencji Rezerw Materiałowych

W ramach operacji „Odporna Wiosna” żołnierze WOT i podchorążowie wspierają też  działania Agencji Rezerw Materiałowych. Począwszy od rozładunku przylatujących do Polski transportów z materiałami medycznymi i higienicznymi, poprzez rozmieszczenie ich w magazynach, aż po transport do szpitali, zakładów opieki zdrowotnej i urzędów wojewódzkich w całej Polsce. Kilkudziesięciu żołnierzy pracuje każdego dnia w składnicach: w Komorowie, Strzałkowie i Lublińcu. Od początku operacji w 736 transportach żołnierze WOT zapewnili towarowanie, a potem transport 7 551 ton towarów do 1958 miejsc dystrybucji.

 V obszar: wsparcie Policji

Wzrost liczby osób przebywających w kwarantannie oraz wprowadzane kolejne ograniczenia spowodowały potrzebę wzmocnienia wojskiem działań realizowanych przez policję. Obecnie wsparcie Policji jest już na poziomie marginalnym, ale w kluczowym momencie, działania te pochłaniały blisko 50% sił WOT skierowanych do operacji „Odporna Wiosna”. Żołnierze WOT wzięli udział w 38 171 wspólnych patrolach z policjantami, których celem był monitoring kwarantanny oraz w 21 458 patrolach prewencyjnych.

VI obszar: wsparcie Straży Granicznej (działania zakończone)

Przywrócenie kontroli w ruchu granicznym, w tym zamknięcie wielu dróg spowodowało konieczność skierowania wojska do wsparcia działań Straży Granicznej. Obecnie żołnierze WOT nie są już angażowani do tych działań, przejęli je żołnierze wojsk operacyjnych.

Wsparcie Straży Granicznej przez terytorialsów polegało na pomocy w organizacji przejść granicznych, zamykaniu dróg, dozorowaniu granicy oraz wsparciu logistycznym dla osób przekraczających granice. W działaniach tych uczestniczyło w sumie 1 365 żołnierzy WOT, w kluczowym momencie prowadzili oni działania na 129 punktach kontrolnych oraz odcinkach patrolowania. Żołnierze 7 Pomorskiej Brygad OT wspierali dodatkowo morskie przejście graniczne, na którym dokonywali pomiarów temperatury podróżnych 17 promów.

VII obszar: wsparcie Urzędu Lotnictwa Cywilnego (działania zakończone)

Na wniosek prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego żołnierze WOT zostali również skierowani na 14 lotnisk, ich działania polegały na pomiarze temperatury pasażerów oraz zbieraniu kart lokalizacyjnych. W sumie żołnierze WOT dokonali sprawdzenia 113 879 podróżnych w 1294 samolotach. Zdecydowana większość tych działań była prowadzona na Lotnisku Chopina przez żołnierzy 6 Mazowieckiej Brygady OT.

Dzisiaj (2 czerwca) mija 90 dni od czasu pojawienia się pierwszego potwierdzonego przypadku koronawirusa w Polsce. Przedstawione powyżej obszary działania nie wyczerpują do końca wszystkich form wsparcia prowadzonych przez WOT.  Żołnierze często dołączali do lokalnych inicjatyw np. szycia maseczek czy też tworzenia przyłbic. Zdarzały się też sytuacje wsparcia w czynnościach biurowych, czy też budowlano – wykończeniowych. Terytorialsi przygotowywali miejsca kwarantanny, wspierali harcerzy oraz PCK, zapewniali kordon sanitarny, doręczali decyzje administracyjne oraz rozklejali plakaty informacyjne. W potrzebie nie pozostawiliśmy też „braci mniejszych”. Żołnierze dostarczali żywność dla Fundacji Centaurus opiekującej się końmi oraz karmę dla kilku schronisk w całym kraju.

Wszystkie wymienione wyżej przykłady działań żołnierzy WOT są praktycznym wymiarem misji formacji, którą jest obrona i wspieranie lokalnych społeczności.

Obecnie Wojska Obrony Terytorialnej przygotowują się do operacji pk. Trwała Odporność. Jej istotą będzie model działania skoncentrowany na trzech liniach wysiłku: zapobieganiu, identyfikowaniu i izolowaniu. Naszym celem będzie wsparcie utrzymania przez państwo kontroli nad epidemią, aż do momentu jej całkowitego wygaszenia.

RAPORT Z AKCJI "ODPORNA WIOSNA"

WYSTĄPIENIE GEN. DYW.  WIESŁAWA KUKUŁY PODSUMOWUJĄCE OPERACJĘ "ODPORNA WIOSNA"

UWAGA:
Użyte w materiale dane i statystyki dotyczą działań WOT w op. "Odporna Wiosna" w okresie od 6 marca do 25 maja 2020 roku.