27 września obchodzone jest święto Wojsk Obrony Terytorialnej, które kontynuują tradycję Armii Krajowej i wypełniają postanowienia Testamentu Polskiego Państwa Podziemnego. Ze względu na katastrofalne skutki przechodzącej przez Polskę fali powodziowej w tym roku obchody święta będą miały formę symboliczną i skupione będą na podziękowaniu żołnierzom walczącym ze skutkami żywiołu.
Ustanowienie święta WOT na dzień 27 września podkreśla historyczną tożsamość żołnierzy piątego rodzaju sił zbrojnych, którzy dziedziczą tradycje Armii Krajowej. Dziedziczenie tradycji AK przez WOT wynika wprost z bliskości formy działania obydwu formacji, jak również potrzeby budowy etosu WOT na wartościach, z którymi identyfikują się żołnierze.
Wpływ na tegoroczne obchody święta WOT ma zaangażowanie formacji w operację p.k. Feniks, która jest największą tego typu operacją w historii Wojska Polskiego. Celem rozpoczętej 23 września operacji jest łagodzenie skutków powodzi oraz przyspieszenie procesu odbudowy terenów dotkniętych kataklizmem.
Od 13 września żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej aktywnie działają na terenach południowo-zachodniej Polski objętych powodzią. Terytorialsi w dzień i w nocy wykonują rozmaite zadania, a wszystko po to, by zmniejszyć rozmiary tragedii, która dotknęła mieszkańców zalanych terenów. Działania przeciwkryzysowe to jedna z najważniejszych części misji Wojsk Obrony Terytorialnej. Żołnierze WOT, pomimo swych codziennych obowiązków, ruszyli na pomoc powodzianom kierując się nie tylko poczuciem obowiązku, ale także empatią wobec ludzi, którym żywioł odebrał dobytek całego życia.
W dniu święta Dowódca Wojsk Obrony Terytorialnej gen. bryg. dr Krzysztof Stańczyk skierował życzenia do żołnierzy oraz pracowników Wojsk Obrony Terytorialnej.
***
Wojska Obrony Terytorialnej to jeden z rodzajów sił zbrojnych, który w znaczący sposób powiększa potencjał obronny Polski. Budowa WOT rozpoczęła się w 2017 r. i od tego czasu postępowała etapowo. Najpierw powstało Dowództwo Wojsk Obrony Terytorialnej, następnie rozpoczęło się formowanie trzech pierwszych brygad obrony terytorialnej w województwach podlaskim, lubelskim i podkarpackim. W sumie, w pierwszym roku działalności zapoczątkowano formowanie sześciu brygad OT (czwarta w województwie warmińsko-mazurskim oraz dwie brygady w województwie mazowieckim). Na koniec pierwszego roku budowy WOT stan liczebności wynosił ponad 7,5 tys. żołnierzy. W kolejnym, 2018 r. struktury rozbudowano o kolejnych siedem brygad OT (pomorską, kujawsko-pomorską, łódzką, świętokrzyską, małopolską, wielkopolską i śląską). W tym roku rozpoczęto również formowanie Centrum Szkolenia WOT w Toruniu. Na koniec 2018 r. liczebność żołnierzy nowego rodzaju sił zbrojnych wynosiła blisko 17 tys. Formowanie kolejnych dwóch brygad OT (zachodniopomorskiej i dolnośląskiej) rozpoczęto w 2019 r. jednocześnie Dowództwu WOT podporządkowano Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki, sformowano też szkołę podoficerską „SONDA”. Liczebność formacji na koniec 2019 r. wynosiła blisko 25 tys. żołnierzy. W 2020 r., pomimo ograniczeń związanych z pandemią Covid-19 nadal rozbudowywano struktury WOT. Rok 2020 zakończył się stanem żołnierzy WOT na poziomie blisko 27,5 tys. W marcu 2021 r. rozpoczęto formowanie kolejnych trzech brygad OT (stołecznej, nadbużańskiej oraz przemyskiej). W 2023 sformowano Ośrodek Reprezentacyjny WOT w Radomiu. W tym roku sformowane zostały dwie ostatnie brygady: 17 Opolska i 15 Lubuska.
Obecnie WOT liczą ponad 40 tys. żołnierzy, choć docelowo formacja liczyć ma ok. 50 tys. Główne zadania spoczywające na WOT na czas zagrożenia wojną to ścisłe współdziałanie z wojskami operacyjnymi podczas prowadzenia operacji obronnej, w tym np. działania przeciwdywersyjne, czy pomoc w przyjmowaniu wojsk sojuszniczych na terenie Polski. Natomiast w czasie pokoju żołnierze WOT działają podczas różnego typu operacji kryzysowych, np. podczas katastrof naturalnych. Terytorialsi biorą też udział we wsparciu Straży Granicznej w ochronie granicy z Białorusią czy ochraniają port lotniczy Rzeszów-Jesionka. Od 6 maja 2022 roku Dowództwo WOT pełni rolę Centrum Zarządzania Kryzysowego Ministra Obrony Narodowej, a dowódca tych wojsk jest szefem tego centrum. Aktualnie w ramach reagowania kryzysowego działa 20 zespołów oceny odbudowy, 15 zespołów oceny wsparcia oraz 21 naziemnych zespołów poszukiwawczo-ratowniczych. Dodatkowo w gotowości są utrzymywane 43 moduły zadaniowe na terenie 16 województw.
